Planten zijn goed voor ons. Ze vormen de basis van ons voedsel, zuiveren de lucht en fleuren onze tuin en woonkamer op. Maar dat niet alleen: er bestaan ook talloze geneeskrachtige planten. Planten die al eeuwenlang bekend staan om hun ontstekingsremmende, pijnverzachtende of kalmerende werking. En meestal planten die gewoon in de natuur groeien of zelfs in jouw eigen tuin.
Inhoudsopgave:
Welke planten zijn geneeskrachtig?
Er zijn heel veel planten met geneeskrachtige eigenschappen. Bij veel planten kun je dat aan de naam zien: de toevoeging ‘officinale’ aan Latijnse plantennamen geeft aan dat de plant medicinale eigenschappen bezit. Toch zijn er ook planten waarvan je het niet aan de naam kunt aflezen en waarvan je het niet meteen verwacht. Wij zetten een paar medicinale planten voor je op een rijtje:
Brandnetel
Brandnetel groeit overal en hoewel het lastig is dat het prikt, is het geen gewoon onkruid maar een waardevolle, geneeskrachtige plant. Zo kan brandnetel je bloed reinigen en je lichaam versterken en kan het worden ingezet om slijm af te voeren en hoest te verminderen. Bovendien is brandnetel ook een voedzame groente die je heerlijk kunt verwerken in allerlei gerechten.
Kamille
Kamille is een geliefde plant om thee van te trekken. Kamillethee is niet alleen lekker maar ook heilzaam. Kamille kan namelijk kalmerend werken bij stress en angst, net als dat het ontspanning kan geven bij buikkramp en winderigheid. Ook kan het helpen bij het opwekken van slaap, verzachten van pijn en remmen van ontstekingen.
Pepermunt
Pepermunt is één specifieke soort van de muntfamilie, waarvan er vele varianten bekend zijn. Naast pepermunt heb je bijvoorbeeld ook watermunt, chocolademunt, basilicummunt en citroenmunt. Alle soorten hebben een heerlijke geur, die handig genoeg kan helpen om misselijkheid te laten verdwijnen. In sommige gevallen schijnt het te helpen om munt op je voorhoofd te wrijven tegen hoofdpijn. Verder werkt munt antibacterieel en bevordert het je spijsvertering. Daarnaast heeft munt ook een gunstig effect op je concentratie en krijg je er een (meer) helder hoofd van.
Geneeskrachtige planten tegen ontsteking
De geneeskrachtige eigenschappen van planten zijn gevarieerd en rijk. Zo zijn er ook vele planten die kunnen worden ingezet om ontstekingen te remmen.
Het menselijk lichaam is fantastisch. Het zit enorm complex in elkaar en omvat een eindeloos rijke schakering aan systemen die elkaar in balans houden. Eén van die systemen is het immuunsysteem. Hoewel zelfs de grootste specialisten op dit gebied nog lang niet alles weten van de werking ervan, is het immuunsysteem belangrijk bij de afweer van ziekteverwekkers en herstel van het lichaam. Een ontsteking is een lichaamsreactie op lichaamsvreemde stoffen of op beschadiging van weefsel, waarbij de plek rood wordt, opzwelt en pijn doet. Ook al is dat onprettig, het is een normale, gezonde reactie van je lichaam om het probleem te proberen op te lossen. Het lichaam gaat in actie en probeert met een ontstekingsreactie te vechten tegen de indringer of de beschadiging te repareren.
Chronische ontsteking en vrije radicalen
Veel ontstekingen zijn acuut en kortdurend, in reactie op bijvoorbeeld een wondje of een bacteriële infectie. In sommige gevallen worden ontstekingen echter een chronisch probleem. Daarbij spelen velen factoren een rol. Een van deze factoren zijn vrije radicalen. Deze schadelijke moleculen komen vrij als gevolg van het normale metabolisme in je lichaam en beschadigen je lichaamsweefsel. Ze kunnen ook in je lichaam terecht komen van buitenaf, door bijvoorbeeld luchtvervuiling, roken of straling.
Wat en hoe groot de rol van vrije radicalen is bij het ontstaan van chronische ontstekingen, is complex. Wat wél zeker is, is dat in de natuur een veelvoud aan planten te vinden is die een natuurlijk bestrijdingsmiddel hiertegen bevatten: antioxidanten. Antioxidanten reageren met vrije radicalen en neutraliseren deze waardoor hun schadelijkheid afneemt of verdwijnt. Een belangrijk antioxidant is bijvoorbeeld vitamine C, wat in grote hoeveelheden in groente en fruit te vinden is.
Chronische ontstekingen als teken van disbalans
Op veel websites kun je lijstjes vinden met specifieke planten die veel antioxidanten bevatten om ontstekingen mee te lijf te gaan. Blauwe bessen, bijvoorbeeld, en boerenkool. Of kurkuma en gember. Natuurlijk kan het nooit kwaad om meer groenten en fruit aan je voedingspatroon toe te voegen. Zoals gezegd zijn planten de basis van ons voedsel. Meer planten eten is dus sowieso goed voor je gezondheid, om nog veel meer redenen dan antioxidanten. Toch is het te kort door de bocht om je – in de strijd tegen ontstekingen – een ongeluk te eten aan bijvoorbeeld blauwe bessen. Of om veel geld uit te geven aan supplementen die rijk zijn in antioxidanten. Er is veel meer nodig dan dat.
Chronische ontstekingen zijn complex en ontstaan niet zomaar. Het hangt samen met een veelvoud aan factoren. En de belangrijkste vraag hierbij is eigenlijk: waarom blijft het lichaam in actie komen? Wat is er op dieper niveau aan de hand waardoor de chronische ontsteking ontstaan is? Natuurgeneeskunde gaat ervan uit dat er bij ziekte onderliggend sprake moet zijn van een disbalans of blokkade. Het is erop gericht op zoek te gaan naar die disbalans en van daaruit te kijken wat er nodig is om die balans weer terug te brengen om iemand van binnenuit te helen.
Natuurgeneeskunde nodigt je uit om op een holistische manier te kijken naar aandoeningen als een chronische ontsteking. Het menselijk lichaam is complex en gezondheid is genuanceerd. Als we voorbijgaan aan wat er op dieper niveau aan de hand is, is het dweilen met de kraan open. We kunnen juist profiteren van de (medicinale) rijkdom van de plantenwereld wanneer we deze holistische visie op gezondheid hanteren.
Geneeskrachtige planten gebruiken
Aan de slag gaan met geneeskrachtige planten is hartstikke leuk. Er valt zoveel te leren en te ontdekken! En wist je dat je niet alleen je eigen gezondheid kunt versterken met medicinale planten? Ook (huis)dieren hebben baat bij kruidenondersteuning.
Zorg wel dat je goed voorbereid begint. Wees voorzichtig met planten die je niet goed (her)kent en begin met planten die duidelijk herkenbaar zijn, zoals brandnetel. Dubbelcheck ook altijd hoe een plant precies kan worden ingezet voor een specifiek probleem en welk deel van de plant geneeskrachtig werkt. En probeer altijd met een holistische blik naar de wereld en je gezondheid te kijken.
Het is inspirerend en helpend om je in het begin te laten onderwijzen door mensen die ervaring en kennis van zaken hebben. Om de basiskennis op te doen om aan de slag te kunnen gaan met geneeskrachtige planten, organiseert Landgoed de Peerdegaerdt een tweedaagse introductiecursus natuurgeneeskunde. Gericht op natuurgeneeskunde voor mens én dier. Je hoeft geen opleiding tot kruidengeneeskundige te volgen of je door allerlei droge boeken heen te worstelen. Volg gewoon de twee inspirerende cursusdagen op De Peerdegaerdt en ga met de belangrijkste basiskennis naar huis!
Meedoen? Geef je snel op voor de Introductiecursus natuurgeneeskunde voor mens én dier.
