Composteren is een heilige graal bij duurzaam tuinieren, maar voordat er een stinkende, natte puinhoop vol fruitvliegjes ontstaat, geven we je in deze blogpost alle handvatten voor een (fruit)vliegende start, maar dan zonder de beestjes… Of nou ja niet helemaal, want beestjes hebben gewoon hun nut en ook daar zul je over lezen.
Al doende leert men sowieso, maar die beginnersfouten tackelen we alvast voor je. We hebben er alle (compost)hoop op dat je na het lezen van deze post alles weet om je eigen avontuur met composteren te starten!
Inhoudsopgave
Wat is composteren?
Laten we bij het begin beginnen. Wat is het? Composteren is eigenlijk het natuurlijke proces waarbij groente-, fruit- en tuinafval langzaam afbreekt tot een soort voedzame, donkere grond. Het is een beetje zoals het maken van een heerlijke, voedzame smoothie maar dan voor je planten. En het mooie is: je hebt er niet eens een fancy blender voor nodig. Moeder Natuur regelt het allemaal met een beetje hulp van wat kleine, hardwerkende vriendjes zoals bacteriën, schimmels en wormen.
Maar waarom zou je die moeite doen? Ten eerste is het hartstikke goed voor je tuin. Die zelfgemaakte plantensmootie zit boordevol voedingsstoffen waar je planten van gaan stralen. Daarnaast bespaar je ook nog eens een hoop geld op dure meststoffen én help je het milieu een handje door minder afval te produceren. Win-win-win, toch?
Hoe begin je met composteren?
De juist locatie kiezen
Nu je misschien al enthousiast begint te raken, is het tijd om aan de slag te gaan. Eerst moet je een mooi plekje uitzoeken voor je composthoop (of bak). Niet te zonnig, niet te schaduwrijk en een beetje uit de wind is ideaal. Oh, en zorg dat je er makkelijk bij kunt, anders wordt het al snel een vervelend klusje om aan de slag te gaan met je compost.
Benodigdheden
Dan heb je natuurlijk nog wat spullen nodig. Een compostvat of -bak, -bouwsel, een hooivork om alles om te scheppen en natuurlijk al je groente-, fruit- en tuinafval. Je kunt een kant-en-klare bak kopen, maar het is ook heel makkelijk om er zelf een te maken van wat houten pallets of kippengaas. Zolang er maar genoeg lucht bij kan en je er makkelijk bij kunt, is het helemaal dikke prima.
Materialen voor composteren
Een goede composthoop bestaat uit een mix van groene (stikstofrijke) en bruine (koolstofrijke) materialen. Groene materialen zoals fruit- en groenteresten, gras, koffiedik, maar ook paardenmest bijvoorbeeld (en daar hebben we genoeg van op De Peerdegaerdt) leveren stikstof die nodig is voor de groei van micro-organismen. Bruine materialen zoals droge bladeren, karton (zonder inkt) en houtsnippers leveren koolstof die energie biedt voor die micro-organismen. Het is belangrijk om een goede balans tussen deze twee soorten materialen te behouden om een optimale afbraak te garanderen.
Stap-voor-stap handleiding voor composteren
Nu komt het leuke deel: de compost maken! Gooi eerst wat takjes onderin/op de bodem voor de luchtcirculatie en ga dan lekker laagjes bouwen met afwisselend droog spul zoals bladeren en nat spul zoals keukenafval. Af en toe even omscheppen, zorgen dat het lekker vochtig blijft en voor je het weet heb je je eigen zwarte goud!
NB’tje
Een composthoop is goedkoper en heeft een grotere capaciteit, maar vereist meer ruimte en biedt minder controle over het proces. Een compostvat is compacter en makkelijker te gebruiken, maar heeft een beperkte capaciteit en is duurder. Welke beter is? Dat hangt af van je persoonlijke situatie en de beschikbare ruimte.
En nog een tip van onze eigen Groenmeester Olav:
Nare geurtjes
Natuurlijk gaat er in het begin wel eens wat mis. Stinkt je composthoop? Gooi er wat meer droog materiaal bij en schep wat vaker om. Duurt het allemaal veel te lang? Check even of je wel genoeg nat en droog materiaal hebt en geef desnoods een slokje water bij. Maak je niet te druk, al doende leert men!
En die fruitvliegjes waar we het in het begin over hadden? Die zijn hartsikke nuttig. Ze helpen namelijk ook mee met het afbraakproces. Maar heb je er teveel dan kun je ze op afstand houden door je composthoop goed af te dekken met wat karton of een oude mat.
Flitsendsnelle tips voor sneller composteren
- Hak materialen in kleine stukjes om het afbraakproces te versnellen;
- Keer de composthoop regelmatig;
- Zorg ervoor dat de compost altijd vochtig is.
Deze eenvoudige tips kunnen helpen om je compost sneller klaar te maken voor gebruik.
Composteren is een eenvoudige en effectieve manier om je tuin te verrijken en bij te dragen aan een duurzamer milieu. Door deze gids te volgen, kun je zelf aan de slag gaan met composteren en genieten van de vele voordelen die het biedt. Het is een beetje werk, maar het resultaat is het meer dan waard. Je planten zullen je dankbaar zijn en je doet iets goeds voor de planeet.
Veelvoorkomende mythen over composteren
Oké, laten we ook nog even een paar dingen rechtzetten over composteren. Er doen namelijk nogal wat wilde verhalen de ronde die je misschien afschrikken om er zelf mee aan de slag te gaan.
Composteren is echt niet moeilijk of tijdrovend. Natuurlijk, je moet er wel een beetje aandacht aan besteden en soms even geduld hebben, maar het is zeker geen hogere wiskunde. En die verhalen over stinkende composthopen? Onzin! Als je gewoon de juiste spullen gebruikt en af en toe even omschept, ruikt je composthoop gewoon lekker naar bosgrond.
Maar misschien denk je nu: “Ja, leuk, maar ik heb helemaal geen grote tuin!” Geen probleem, want composteren kan ook prima op kleine schaal. Met een wormenbak of zo’n hippe bokashi-emmer kun je zelfs in een appartementje aan de slag. Hieronder volgt nog wat meer informatie over bokashi. Het belangrijkste is gewoon dat je ergens begint en het lekker op je eigen tempo uitbouwt.
Verschillende composteer-methodes
Er bestaan allerlei verschillende manieren om te composteren, dus er is altijd wel een methode die bij jou past. Heb je een flinke lap grond? Dan is een traditionele composthoop misschien wel wat voor jou. Maar in een kleinere tuin of op een balkon zijn zo’n compostvat of -trommel vaak handiger. En als je vooral met keukenafval werkt, zijn wormen je nieuwe beste vrienden. Die kleine kriebelbeestjes zijn namelijk echte compost superhelden!
En dan die bokashi-compostering. Dat is een soort turbo-compostering waarbij je afval laat fermenteren in plaats van langzaam afbreken. Het gaat een stuk sneller en je kunt het zelfs binnenshuis doen. Je hebt er wel een speciale starter voor nodig, maar als je haast hebt, is deze methode zeker het overwegen waard.
Waar het op neerkomt, is dat composteren eigenlijk heel simpel is en ontzettend veel voordelen heeft. Je maakt je tuin blij, je portemonnee blij en het milieu blij. Oké, het is misschien niet altijd even glitter en glamour, maar als je eenmaal je eerste zelfgemaakte compost door je vingers laat gaan, ben je verkocht.
Bovendien is het gewoon leuk om te doen en kom je lekker in contact met de natuur. Dus waar wacht je nog op? Ga vandaag nog aan de slag en ontdek zelf hoe tof composteren kan zijn. Voor je het weet, heb jij de mooiste en gezondste tuin van de hele buurt!
Workshops, meer verdieping
Ben je geïnspireerd om aan de slag te gaan in je (moes)tuin of wil je meer leren of over een specifiek onderwerp zoals permacultuur? Dan is de Workshop Moestuinieren of de Workshop Permacultuur misschien helemaal wat voor jou! Weet je niet precies wat permacultuur inhoudt, lees dan het blog: Wat is permacultuur? Een wereld te ontdekken.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Is composteren niet gewoon een vieze, stinkende boel?
Welnee! Natuurlijk, als je het verkeerd aanpakt, kan het een beetje gaan ruiken, maar met de juiste materialen en een beetje liefde ruikt een composthoop gewoon naar lekkere, vruchtbare bosgrond. Het geheim? Zorg voor een goede mix van nat en droog materiaal en schep regelmatig even om. Easy peasy!
Ik heb maar een klein balkonnetje. Kan ik dan wel composteren?
Zeker! Met een wormenbak of zo’n stoere bokashi-emmer kun je zelfs in de kleinste ruimtes aan de slag. Die wormen doen al het harde werk voor je en zo’n bokashi-emmer is eigenlijk gewoon een soort mini-compostfabriek. Dus geen excuses meer, ook jij kunt een compostkoning of -koningin worden!
Duurt composteren niet eeuwen?
Het is misschien niet zo snel als een magnetronmaaltijd, maar met een beetje geduld heb je voor je het weet je eigen zwarte goud. Reken op een paar maanden voor een traditionele composthoop. Maar als je écht haast hebt, kun je altijd nog voor bokashi-compostering gaan. Dat gaat een stuk sneller!
Wat mag er eigenlijk allemaal in een composthoop?
Eigenlijk bijna alles wat ooit gegroeid heeft! Groente- en fruitafval, koffieprut, je kunt het zo gek niet bedenken. Laat grote takken maar lekker links liggen, die doen er veel te lang over om te verteren.
Hoe weet ik of mijn compost klaar is?
Dat is makkelijk! Goede compost is donker, kruimelig en ruikt naar bos. Het ziet er een beetje uit als hele rijke, vruchtbare aarde. Als je compost er zo uitziet, geef jezelf dan een schouderklopje, want je hebt officieel je groene vingers verdiend!
Waarom zou ik eigenlijk de moeite nemen om te composteren?
Ten eerste maak je je planten hartstikke blij met al die voedingsstoffen. Daarnaast bespaar je een hoop geld op dure meststoffen. En alsof dat nog niet genoeg is, help je ook nog eens het milieu door minder afval te produceren. Dus eigenlijk is de vraag: waarom zou je het níet doen?
Daar heb je het, alles wat je ooit wilde weten over composteren, maar nooit durfde te vragen. Het is makkelijk, leuk en ontzettend nuttig. Dus hop, aan de slag met die composthoop! Je tuin (en de planeet) zullen je dankbaar zijn.
